Gelenek ve Göreneklerimiz
BİZİ BİZ YAPAN DEĞERLERİMİZ
Hangimizin bu gelenek ve göreneklerle ilgili tatlı bir anısı yoktur ki? Ya da hangimizin bugün özlemle andığımız, bir araya gelip de o günleri yaşamak için çaba sarf ettiğimiz olayları yoktur ki?
Mesela iyi bir yerli düğünü olsa, iyi bir ekipten oluşmuş şöyle davullu-zurnalı, ince çalgılı, 8-10 arkadaş bir araya gelsek, sabaha kadar otursak, gün ağarırken dan pilavı gelse onu da yesek, ondan sonra da gelini getirip halaya dursak, kaynana kapının önünde su dolu testiyi kırsa kötü mü olur Allah aşkına?
Birçoğunuzun "Vallaha hem de nasıl iyi olur" dediğini duyar gibiyiz.
Biraz diyalog
"Nazmiye gıııızz nerdesin"
"Huuu Nazmiye"
"Buyur Gülüzar aba burdayım. Ahırı temizliyordum, duymadım. Hoş geldin."
"Yok gelmiyom. Okuntuya geldim. Karatloğlu İbraamın oğlu Memmed'in kitli bazar günü şerbeti var. İkindinneyin. Haberin olsun, buyurun."
"Hayırlı ossun aba. İnşallah. Gısmet bakalım."
BAŞKA BİR GÜN;
"Nadireeee nörüyon?"
"Buyur Gülüzar ebe, anam evde yok."
"Nire gitti gine gezaanti?"
"Valla bilmiyom. Ayhan yengemnen gittiler ya."
"İyi öyleyse, anana söyle, Ayhan'a da. Karaamedin, Fadime'nin oğlu Naci'nin düğününe buyursunlar. Cümerertesi günü kına, kitli bazar günü duva. Unutma gız saçaklı. Ayhan'a da tembih it emi."
"Unutmam Gülüzar ebe söğlerim."
DAHA BAŞKA BİR GÜN;
"Elmaaaaas nirdesin? Etli donuz"
.......
"Evdedir amma etten yerinden kakamaz ki."
"Gine ne sokranıyon. Geliyom."
"Bi tas da su getir geleken."
"Aha geldim. Al suyunu. İç."
........
"Ooooh. Anayın canına desin. Dur şurda bi soluklanım."
"Otur otur Gülüzar. Şu minderi çek altına. Morarmışsın gız hayırdır bu ıscakta ne dolanıyon? "
"Hayır aman. Kelaloğlunun Merziye torununu kestiriyomuş. Cumayı günü, namazdan sonra yemekli mevlüt var. Buyurun."
"Hayır olur inşallah. Gısmetse gelirim."
"Hadi gal sağlıcaknan. Allısmarladık"
"Uğurlar ossun, güle güle git. Bi gün gelde gelin bi gıyma yapsın, ilaneynen yiyelim"
"Etten yerinden kakamıyon, gine de buğaz düşünüyon. Senin halin nice olucak bilmiyom ki."
EVLENME
BAŞLANGIÇ
-Bu zamanın hayırlı ossun Zarife aba.
-Hayır, yoluna gessin İmine. Nirden geliyonuz bu sarı sıcakta. Morarmışsığız iyice
-Gız bakmadan
-Gelin hele, bi soluklanın. Minever, keseklice bi ayran çalkayıver İmine yengengile
-Aman zahmet etmesin hemen kakarık
-Oturun hele kimin gızına baktığız
-Aman bilmiyom Goru'nun ordaymış evleri söyledilerdi ya hatırımda kalmadı.Zaten gızı da sevmedim. Şık şık incili. Gelin dediğin acıkta görkemli olmalı. Şöle senin gelin gibi.
-Hayırlısı ossun yavrum. Öle dime. İnsan evladı ossun, helal süt emmiş ossun, senin oğlan da bi dene. Dikme dal gibi maşallah elini öpen assın. Amma Cenab-ı mevlam soysuza düşürmesin. Tek aslı temiz ossun da şık şık incili ossun. Öle dilek dile.
-Amin. Haklısın da nem ben içim ısınmadı bi türlü
-Bak ne diyicem. Çırpığın Amed'in gızı var. Pek güzel üzüm kuşu gibi. senin oğlanın yanına yakışır. Aslı temiz. Hemi de Amedin gızları gittikleri yerde avrat olurlar. Ona bi bakıver.
-O gızı biliyom da onun yaşı güçük ellaam.
-Yok aman ne güççüğü. Gız gısmının güçcüğü olmaz
-Bilmem ki bi bakıyım ya.Verirler mi ki
-Ne diyi vermiycekler. Sizden iyisini mi bulcaklar.Bi evin bi oğlu.Aslan gibi maşallah. İşi gücü de iyi. Daha nolucak. Sen bi bak hoşuna giderse bende giderim sennen istemiye.
-Olur aba sağol. biz bi bakalım hadi bize müsaade.Galın sağlıcaknan. Minevver eline sağlık. Ayran da bek iyi oldu. Geçmişleryin ağzında bulunsun.
-Hadi uğurlar ossun. Güle güle gidin. Hayırlısı olur inşallah. Bi dene oğlanı arıya verme sakın. İyi sor soruştur. Acele de itme.
"Gız Beşşikde, Çeyiz Sandıkta"
-Selamünaleyküm Ahmed ağa
-Aleykümselam buyrun hoş geldiğiz.
-Hoş gördük, nörüyon ne var ne yok.
-Nöğrüm iyiyim. Yaramaz bişi yok çok şükür.Uğraşıp duruyok yalan dünyanın telaşıynan.
-Aman öyle ossun Allah yaramazlık vermesin
-...
-...
-Eee esas meselemize gelelim. niye geldik diye sormuycaan mı?
-Hoş geldiğiz sefa geldiğiz gelene niye geldiğiz diye sorulur mu
-Sorulur sorulur. Böle gelinirse sorulur. Hele Bismillah. Ahmed ağa. biz Allah'ın emri, Peygamberin kavliynen senin gızı,bizim Memmed'in büyük oğlu Şükrü'ye istemiye geldik. Hatunlar gelmişler gitmişler münasip görmüşler eh sen de münasip görürsen akraba olmuya talibik.
-Valla anasıynan bi gonuşalım da bi de gıza sorsunlar. O ne diyo.
-Gız gısmına sorulmaz. Sen he diyince yok mu diycek.
-Doğru diyon da...
-Doğru diyom yaa...
-İyi öyleyse madem siz de münasip görüyosunuz hayırlı ossun.
-Hah şöle. Biz de şu minderin üstünde bi rahat oturalım. Her iki başa da hayırlı uğurlu ossun. Allah utandırmasın. Dost didiği itsin. Gısmetleri bol ossun. Gıııızzz hadi getirin şu datlıyı da ağzımız bi datlansın baalım.
|
Karşıda gördüm kuzu
Kıvrım kıvrım boynuzu Malına tamah etme Sen dengine ver kızı |
|
Gayfe biştiği yerde
Bişip daşdığı yerde Güzel çirkin mi olur Gönül düştüğü yerde |
|
Karşıda kara çalı
Kararıp durma çalı Ben sana varır mıyım Sümüklü sıracalı |
|
Evleri araymış Damları saraymış Sıtkınan bakmaz idim Oğlunuz garaymış |
|
Genç kızlara laf atar Etrafa caka satar Cakasına bakmayın Evde çuvalla yatar |
|
Kalede evimiz var Oğlan anama yalvar Babamın gönlü olmazsa Dünürcüleri kovar. |
"Bi Ayağı Dışarıda"
-Eee Ahmed ağa ağzımız da datlandı. İnşallah bu yavruların ağzı da hep datlı olur cümleynen
-Amin darısı sizin çocuklarınıza torunlarınıza ossun
-İnşallah. Her anaya-babaya nasip olmaz, namusu terbiyesiynen, ele güne laf söz olmadan, telli duvaklı gız gelin itmek.
-Hayırlısı tabi
- Şerbeti, düğünü nöğörceksiğiz. Acık da oraları gonuşalım.
-Valla bilmem ki siz ne düşünüyonuz
-(Oğlan babası) Pek de uzatmayalım diyom. yaza düğünü yapalım. Güçcük, büyük şerbeti de bi arada yapalım. Gerçi bu işi hanımlar daha iyi bilir ya.
-Yaz da pek yakın. Güze harman sonuna ossa daha iyi olur. Acık elimiz avcumuz açılsın.
-Ağmet emmi. Benim senden bi istediğim yok. Ben her iki basını da hallederim. Sen tamam di, gerisine garışma.
-Garışma da cıscıplak da gız gönderilmez ki.Heç bişi yapmasan 2 gat yatak olur.
-...
-...
Söz kesilmiştir artık kızımız gelin kız olmuş bi ayağı dışarıdadır bundan sonra.
Çok eskiden nişanlı görmek de başlı başına bir problemmiş. Gizli kapaklı, kaçak-köçek giderlermiş. Hatta hiç nişanlısını görmeden, sadece gelin geldikten sonra görenler bile varmış. Kızın ailesini bi kenara bırakın, mahallenin gençleri bile kızı korumaya alır, nişanlısının güpe-gündüz, ulu-orta gelmesine izin vermezlermiş.
|
Gelep gelep iplikler
Sırma sırma kirpikler Güzel seven oğlanlar Su yolunda pinekler |
|
Çubuğun ucuyunan
Sarardım acıyınan Bana bir selam yolla Diliyin ucuyunan |
Kurban Bayramında Nişanlılık;
Oğlan tarafı şöğle; "Teker gibi guyruğu" olan bir koç alır, koç boyanır, süslenir, üstüne bi elbiselik kumaş atılır, boynuna da kırmızı kurdele ile bir altın takılır, gelin görmeye gidilir. Koçun ipini genellikle, komşulardan fakir bir ailenin çocuğu çeker, kız evine gidince o çocuğa bahşiş verilirdi.
Güçcük-Böyük şerbet ;
Söz kesildikten sonra konu- komşu, eş dost akraba herkes davet edilir, tören de kız evinde yapılırdı. Oğlan evinde toplanan misafirle davul zurna eşliğinde yürüyerek kız evine giderlerdi. Kız evinde eğlence düzenlenir türküler maniler söylenir ve takı takılır gelenlere şerbet ikram edilirdi. Oğlan evi döndükten sonra kız evi tarafından "Şerbet Takımı" ile damada şerbet gönderilir.
Düğünümüz Başlıyor;
-Baharın şerbeti içtik.
-Gülüzar bacı okuyucu gezdi.
-İnce çalgı çaldı, Salman köçek de döktürdü.
-Gurbanda da bayramcalık yaptık. (Teker gibi guyruklu bi goç gönderdik)
-Boynuna beşibirlik, bi de üçlü burma daktık.
-iki bayram arası düğün olmaz bi de onu çıkarmayın dediler.
-Gızın anası işlerini bitirdi. çeyizi-meyizi hazırladı.
-Yünü yıkadık beraber goru da
-Yatağı yorganı döktük
-Ceviz sandığı aldık
-Düğün gününü kararlaştırdık
-Kardeş yolu, dayı-emmi yolu konularını görüşdük.
-Gelin kız çarşıya çıkarıldı. Pırtı bozuldu.
-Aşçı ve gayfeci için de, önlük, havlu, sabun, peştemal gibi malzemeler alındı.
-Düğün ekmeğimizi konu-komşu hazırladık.
-Ekmek etmeye gelen kadınlara dizlik dağıttık.
-Konu-komşu baklava ve böreklerimizi hazırladık
-İmam dua etti biz de bayrağı dama diktik.
-Düğünde hizmet edecek gençelere ayrı bi eğlence düzenledik.
-Gelen misafirimiz, karşılayan davulcuya bahşiş verdi.
-Eğlencemiz bozlakla başladı, kırık havaylaa devam etti, oyun havaları ile sona erdi.
